Temat będzie długi, a dla niektórych nawet trudny i bolesny! Dziś zajmę się przedstawieniem zasad pisowni dialogów w powieściach. Oczywiście nie ma możliwości, bym opisała tu każdy z możliwych przypadków, ale przekażę podstawową wiedzę, która przyda się każdemu, kto tworzy własne teksty.
Zacznę od tego, że w dialogach używamy półpauzy! Jeśli nie wiesz, co to jest, odsyłam tutaj.
Mamy kilka możliwości zapisów wypowiedzi i narracji, także przejdziemy przez nie po kolei. Na pierwszy ogień:
1. Jeśli narracja dotyczy wypowiedzi
(na jej końcu nie stawiamy kropki, a narrację zapisujemy małą literą)
Przykład: – Ale jestem zmęczona – powiedziała Jasmina.
Jeśli po narracji występuje dalsza część wypowiedzi, po kropce dajemy kolejną półpauzę i zaczynamy dużą literą.
Przykład: – Ale jestem zmęczona – powiedziała Jasmina. – Chyba pójdę spać.
Jeśli po wypowiedzi występuje jakiś znak przestankowy (pytajnik, wykrzyknik, wielokropek), nie zwracamy na niego uwagi. Nie pełnią one takiej samej funkcji jak kropka w dialogu.
Przykład: – Ale jestem zmęczona… – powiedziała Jasmina.
2. Jeśli narracja nie dotyczy wypowiedzi
(na jej końcu stawiamy kropkę, a narrację zapisujemy dużą literą)
Przykład: – Ale jestem zmęczona. – Jasmina usiadła na krześle.
I analogicznie jak wyżej, gdy po narracji występuje dalsza część wypowiedzi.
Przykład: – Ale jestem zmęczona. – Jasmina usiadła na krześle. – Chyba pójdę spać.
3. Jeśli narracja jest złożona, czyli jedna część dotyczy wypowiedzi, a dalsza już nie
(na jej końcu nie stawiamy kropki, a narrację zapisujemy małą literą)
Przykład: – Ale jestem zmęczona – powiedziała Jasmina, siadając na krześle. – Chyba pójdę spać.
4. Jeśli wypowiedź jest przerwana, a jej dalsza część występuje po narracji
(na jej końcu nie stawiamy kropki, a narrację zapisujemy małą literą, nieważne, czy ma ona związek z wypowiedzią, czy nie)
Przykład: – Jestem taka – ziewnęła Jasmina – zmęczona. Chyba pójdę spać.
Tę wypowiedź możemy też zapisać z wielokropkami, ale pamiętajmy, że muszą one występować do obu stronach narracji!
Przykład: – Jestem taka… – ziewnęła Jasmina – …zmęczona. Chyba pójdę spać.
5. Istnieją takie czasowniki, przed którymi stawiamy kropkę po wypowiedzi lub nie. Obie te formy są poprawne, ważne natomiast, by trzymać się jednej wersji w całym tekście. Przykładem takich narracji jest np. westchnął, zaśmiał się. W zależności, co autor ma na myśli, zapisanie tego z kropką i dużą literą lub bez kropki i małą literą będzie prawidłowe. O ile zachowamy spójną wersję w całej powieści.
6. Istnieją także takie czasowniki, które na pierwszy rzut oka mają związek z wypowiedzią, więc na logikę powinny być zapisane małą literą np. zamilkł, urwał, ucichł. Jednak zapisujemy je z kropką i dużą literą, ponieważ sygnalizują, że wypowiedź jest zakończona.
7. Istnieją również takie sytuacje, gdy zapis małą lub dużą literą zależy od szyku zdania. Jeśli jest on taki, jak w przypadku narracji związanej z mową – orzeczenie + podmiot (domyślny), czasownik zapisujemy małą literą.
Przykład: – Uciekaj – usłyszała cichy głos.
Jednak gdy szyk zdania jest odwrotny, zapisujemy z kropką i dużą literą.
Przykład: – Uciekaj. – Jasmina usłyszała w piwnicy czyjś cichy głos.
Podsumowując: Ogólnie narrację dialogową dzielimy na dwie części: czasowniki związane z wypowiedzią (powiedział, spytał, krzyknął, szepnął) oraz czasowniki związane z wykonywaniem jakiejś czynności niezwiązanej z mową (wstał, usiadł, ziewnął, pobiegł).
PROSTE? PROSTE!
To już wszystko. Jeśli macie ochotę poznać inne zasady, zapraszam na pozostałe lekcje z cyklu „Redaktor płakał, gdy edytował”. Tymczasem na zadanie domowe podajcie w komentarzu przykład poprawnie zapisanego dialogu. Jeśli jakaś część jest dla Was niejasne, pytajcie!
0 Komentarze